سایه‌آنلاین؛ سطح گرسنگی در سراسر جهان درحال‌افزایش است. براساس گزارش «سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد» (FAO)؛ حدود ۸۲۸میلیوننفر یا به‌عبارتی، ۱۰درصد از جمعیت جهان، هر‌شب گرسنه به رختخواب می‌روند که ۴۶میلیوننفر بیشتر از سال قبل است. از میان افرادی‌که تحت‌تأثیر گرسنگی قرار گرفته‌اند، دوسوم «زنان» بوده و ۸۰درصد در مناطق مستعد تغییرات آب‌و‌هوایی زندگی می‌کنند. برای افزایش آگاهی درمورد سطوح جهانیِ گرسنگی، The Hunger Project (یک سازمان غیرانتفاعی) ۲۸ می را به‌عنوان «روز جهانی گرسنگی» نام‌گذاری کرده است. رسانه Al Jazeera در گزارش خود آورده است که «گرسنگی» حالتی ناتوان‌کننده است و زمانی رخ می‌دهد که بدن برای مدت طولانی از غذا محروم شود. دوره‌های طولانی گرسنگی می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی؛ و باعث آسیب‌های جسمی و شناختیِ مادام‌العمر (به‌ویژه در میان کودکان) شود. «سوءتغذیه» اما فراتر از میزان کالریِ دریافتی بوده و نشانگرِ کمبود انرژی و پروتئین و همچنین ویتامین‌ها و مواد معدنیِ حیاتی‌ست. به‌دنبال یک‌دهه کاهش مداوم، گرسنگی جهانی در سال‌های اخیر، شاهد روند صعودی بوده. بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱، بیش از ۱۵۰میلیوننفر به شمار تعداد افراد دچار سوءتغذیه اضافه شد که عمدتاً ناشی از درگیری‌ها، تغییرات اقلیم، شوک‌های اقتصادی و همه‌گیری کووید-۱۹ بود. هزینه غذا نیز افزایش یافته است. بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، شاخص قیمت مواد غذایی فائو (FPI) که تغییر قیمت‌های جهانی سبدی از محصولات غذایی شامل شکر، گوشت، غلات، لبنیات و روغن‌نباتی را اندازه‌گیری می‌کند؛ از ۹۵٫۱امتیاز به ۱۴۳٫۷واحد افزایش یافت. «مونیکا توتووا»؛ اقتصاددان در بخش تجارت و بازار «فائو»، تأکید می‌کند: «حتی بادرنظرگرفتنِ افزایش قیمت‌های جهانی اقلام غذایی، افزایش در سطح کشورها متفاوت است؛ زیرا هر کشوری از سیاست‌های متفاوتی استفاده می‌کنند؛ مثلاً بسیاری از جوامع یارانه مصرف‌کننده برای محصولات منتخب می‌پردازند». آخرین گزارش «وضعیت امنیت غذایی و تغذیه سازمان ملل» (SOFI) نشان می‌دهد که بیشترِ جمعیت دارای سوءتغذیه جهان، ساکن آسیا هستند؛ جایی‌که حدود ۴۲۵میلیوننفر در ۲۰۲۱ گرسنه بودند. بااین‌حال، شیوع گرسنگی در آفریقا با ۲۷۸میلیوننفر درهمانسال بیشترین‌میزان است. برپایه نسخه ۲۰۲۳ «گزارش جهانی بحران غذایی»؛ تعداد افرادی‌که با کمبود شدید مواد غذایی مواجه بوده؛ به‌طوری‌که جانشان درمعرض‌خطر است، برای چهارمین‌سال، در ۲۰۲۲ افزایش یافته و ۲۵۸میلیوننفر با «گرسنگی حاد» روبه‌رو هستند. «توتووا» می‌گوید: «شوک‌های اقتصادی به‌عنوان محرک اصلی ناامنیِ غذایی حاد و سوءتغذیه در چندین بحران بزرگ غذایی، از تنش‌های نظامی و جنگ، پیشی گرفته‌اند. شوک‌های انباشته اقتصاد جهانی؛ ازجمله افزایش قیمت مواد غذایی و اختلالات شدید در بازارها، انعطاف‌پذیری و ظرفیت کشورها را برای واکنش به این بحران‌ها تضعیف می‌کند». وقوع جنگ بین «روسیه» و «اوکراین» (دوتا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهانی غلات پایه، دانه‌های روغنی و کود)؛ منجر به اختلالات عظیمی در زنجیره‌های تأمین بین‌المللی شد که افزایش قیمت غلات، کود و انرژی را درپی داشت؛ و باعث شد که «سرمایه‌گذاری پورتفولیوی خارجی» (FPI) در سطح بین‌الملل طی سال ۲۰۲۲ به بالاترین سطح رکورد خود برسد. پیش‌بینی‌ها برای چشم‌انداز آینده گرسنگی جهانی نشان می‌دهد: گرسنگی با اثرات مخرب‌تر ناشی از رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی ادامه خواهد داشت. علیرغم امید به «خروج سریع‌تر جهان از بحران» و «بهبود امنیت غذایی» از زمان آغاز همه‌گیری در سال ۲۰۲۱، کرونا تبعات منفیِ خود را حفظ و حتی در برخی از نقاط جهان تشدید کرده است. بازگشت رشد «تولید ناخالص داخلی» (GDP) که در بیشتر کشورها در سال ۲۰۲۱ مشاهده شد نیز به افزایش امنیت غذایی درهمانسال نینجامید. آن‌هاکه همچنان بیشترین آسیب را دراین‌زمینه می‌بینند، همچنان با چالش‌های عظیمی روبه‌رو هستند: افراد دارای ثروت کمتر، درآمدهای پایین‌تر و ناپایدارتر و دسترسیِ ضعیف‌تر به خدمات اساسی حیاتی. همه‌گیری کووید-۱۹ نابرابری‌ها را بین کشورها و در داخل جوامع چنان افزایش داده که بهبود اقتصادی هنوز نتوانسته است آن‌را معکوس کند. پیام‌های کلیدیِ گزارش اخیر «فائو» دیدی واضح‌تر از وضعیت امنیت غذایی کنونی به ما می‌دهد؛ نرخ «شیوع سوءتغذیه» پس‌از‌اینکه از ۲۰۱۵ نسبتاً بی‌تغییر باقی ماند، از هشت‌درصد در سال ۲۰۱۹ به ۹٫۳درصد در سال ۲۰۲۰ رسید و با سرعت کمتری در سال ۲۰۲۱ به ۹٫۸درصد افزایش یافت. تخمین زده می‌شود بین ۷۰۲ تا ۸۲۸میلیوننفر در سال ۲۰۲۱ تحت‌تأثیر گرسنگی قرار گرفته‌اند. این‌رقم از زمان شیوع کرونا، حدود ۱۵۰میلیوننفر افزایش داشت. در ۲۰۲۱، گرسنگی ۵۶٫۵میلیوننفر را در آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب تحت‌تأثیر قرار داد. تخمین زده می‌شود حدود ۶۷۰میلیوننفر در سال ۲۰۳۰ همچنان دچار سوءتغذیه باشند (هشت‌درصد از جمعیت جهان) که همان درصدی‌ست که سال ۲۰۱۵ هنگام اجرای «برنامه ۲۰۳۰» گزارش شد! تأسف‌ِ بیشتر اینکه: در‌مقایسه‌با سناریویی که در آن، وقوع بیماری همه‌گیر لحاظ نشده بود، ۷۸میلیوننفر نیز بیشتر خواهد بود. پس از افزایش قابل‌توجه در سال ۲۰۲۰، شیوع جهانی «ناامنی غذاییِ متوسط» در سال ۲۰۲۱ بی‌تغییر باقی ماند؛ در‌حالی‌که «ناامنی غذاییِ شدید» افزایش یافت و شواهد بیشتری از وخامت وضعیت برای افرادی‌که ازقبل با مشکلات جدی روبه‌رو بودند، ارائه می‌شود. نزدیک به ۴۰درصد از افراد تحت‌تأثیر ناامنی غذاییِ متوسط یا شدید هستند. شیوع این بحران، از ۹٫۳درصد در سال ۲۰۱۹، به ۱۱٫۷درصد در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است؛ یعنی معادل ۲۰۷میلیوننفر طی دو‌سال! شکاف جنسیتی در ناامنی غذایی (که در سال ۲۰۲۰ در سایه همه‌گیری کووید-۱۹ افزایش یافته بود) نیز در سال ۲۰۲۱ بیشتر شد که عمدتاً ناشی از افزایش اختلافات در آمریکای لاتین و کارائیب و همچنین در آسیا بود. در سال ۲۰۲۱، این شکاف به ۴٫۳واحد‌درصد رسید که ۳۱٫۹درصد از زنان در جهان در‌مقایسه‌با ۲۷٫۶درصد از مردان است. اگرچه این گزارش، وضعیت امنیت غذایی و تغذیه را تا سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد؛ اما جنگ جاری در «اوکراین»، چالشی مازاد به‌جهت دستیابی به «اهداف توسعه پایدار ۲» (SDG 2) برای پایان‌دادن به گرسنگی ایجاد می‌کند و بر وضعیت امنیت غذایی در بسیاری از کشورها، سایه افکنده است؛ به‌ویژه آن‌هایی‌که در‌حال‌حاضر با شرایط گرسنگی و بحران غذایی مواجه هستند.
مصطفی رفعت
