سایه‌‌آنلاین؛ بسیاری از عادات بد تأثیرات مخربی بر سلامت ما دارند؛ اما برخی‌ازآن‌ها مضرتر هستند. چه مصرف تنقلات زیاد باشد یا پرهیز از ورزش؛ یا بیدارماندن تا دیروقتِ شب … رفتارهایی که درطول‌زمان ایجاد می‌کنیم، تأثیر فزاینده‌ای بر سلامت بلندمدت ما خواهند داشت. ازآنجایی‌که عادات، رفتار آموخته‌شده را تشکیل می‌دهند، می‌توان آن‌ها را یاد گرفت یا با عادات جدیدی جایگزین کرد؛ که نتایج بهتری برای سلامتی فراهم می‌کند؛ البته معنایش این‌‌نیست‌که لغزش‌ها یا زیاده‌روی‌های گاه‌به‌گاه، به سلامت شما آسیب جدی وارد می‌کند؛ بلکه «تکرارِ» این رفتارها درطول‌زمان است که اجازه می‌دهد مشکلات سلامتی آشکار شوند. نوعِ رفتار انسان درمورد سلامتی، نتیجه عوامل متنوع است؛ از ترجیحات فردی گرفته تا محیطی که در آن بزرگ شده و حتی فرهنگی که به آن تعلق دارید. بادرنظرگرفتن این‌موضوع، کارشناسان مجموعه تحقیقاتی، آموزشی و خدماتیِ Medical Aid کوشیده‌اند تا بدانند کدام کشورها بیشترین «سبک ناسالمِ زندگی و عادات بدِ دراین‌زمینه» را دارند. آن‌ها برای حصولِ نتیجه، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که به بررسی پنج عادت مجزای مضر برای سلامت انسان در ۵۰ کشور پرداخته و این‌عوامل را در یک «امتیاز سبک زندگی ناسالم» ترکیب کرده‌اند؛ این‌گونه، کشورهایی که سالم‌ترین و ناسالم‌ترین سبک زندگی را دارند، یافته‌اند. برای مقایسه، از داده‌های «سازمان بهداشت جهانی» (WHO) استفاده شده که میزان مصرف دخانیات، چاقی و عدم‌فعالیت بدنی را در جوامع مختلف نشان می‌دهد. نیز از داده‌های CIA Factbook که میزان مصرف سرانه الکل در هر کشور را نشان می‌دهد؛ و داده‌های Wisevoter که شیوع پنج بیماری مقاربتی رایج در هر کشور (به‌استثنای HIV) را نشان داده، استفاده شده است.
کشورهایی که «بیشترین عادات ناسالم» را دارند
«بلغارستان» با امتیاز کلی سبک زندگی ناسالم ۷٫۹۴، کشوری با بدترین عادات سلامتی‌ست. از سال ۲۰۲۰، این‌کشورِ بزرگ حوزه بالکان، دارای بالاترین نرخ سیگار در مطالعه ماست: با ۳۵٫۵درصد از جمعیت مصرف‌کننده فرآورده‌های دخانی و تنباکو؛ و تنها کشوری که این‌نرخ در آنجا «بالاتر از یک‌سوم» است. بلغارستانی‌ها همچنین هفتمین مصرف متوسط سالانه الکل با سرانه ۱۱٫۲لیتر بوده و امتیازات نسبتاً بالایی برای اکثر عواملِ مضرِ دیگر برای سلامتی را دارد. «لتونی» با امتیاز ۷٫۱۶، دومین جایگاهِ کشورهای با سبک زندگی ناسالم را دارد و در اکثر عوامل نیز امتیازاتش بسیاربالاست. این‌کشورِ حوزه بالتیک، بالاترین مصرف سالانه الکل را در‌این‌مطالعه، با ۱۲٫۹لیتر به‌ازای هرنفر به‌ثبت رساند و همچنین چهارمین میزان مصرف سیگار با ۳۱٫۱درصد و نهمین نرخ شیوع STD (بیماری‌ها و عفونت‌های منتقله آمیزشی) را ثبت کرد که نشانه مشکل بزرگ‌تری دراین‌کشور است. «آرژانتین» سومین امتیاز بالایِ سبک زندگی ناسالم را کسب کرد: ۶٫۸۸؛ که اندکی با رتبه چهارم فهرست؛ یعنی «ایالات‌متحده» (با ۶٫۸۴امتیاز) فاصله دارد. «آرژانتین»، بالاترین امتیاز را در هیچ‌یک‌از دسته‌بندی‌ها نداشت؛ اما نهمین نرخِ چاقیِ با ۲۸٫۳درصد و دهمین نرخ بالا ازنظر عدم‌فعالیت بدنی و شیوع STD را در سطح جهانی دارد. شش نام دیگر فهرست عبارت‌اند از «لیتوانی» (۶٫۷۴)، «کرواسی» (۶٫۳۶)، «مجارستان» (۶٫۳۰)، «استونی» (۶٫۲۴)، «آلمان» (۶٫۲۳) و «آفریقای جنوبی» (۶٫۱۴).
کشورهایی که «کمترین عادات ناسالم» را دارند
«هند» با ۱٫۳۱، کمترین امتیاز را در بین دیگر کشورها ثبت کرده؛ به‌این‌معناکه مردم آنجا به‌طورمتوسط کمترین عادات ناسالم را دارند. این‌کشور با ۵٫۲درصد جمعیتِ سیگاری، کمترین‌میزان مصرف‌کنندگان محصولات تنباکو؛ و البته کمترین‌میزان چاقی را با ۳٫۹درصد را دارد. علاوه‌براین؛ با ۱۰۷۶۳مورد تشخیص در هر ۱۰۰هزارنفر، دومین پایین‌ترین میزان شیوع STD دراین‌فهرست را دارد. «ایسلند» با امتیاز سبک زندگی ناسالم ۲٫۳۰، رتبه دوم را ازآن‌خود کرد. این‌کشور جزیره‌ایِ شمال اروپا با ۹٫۳درصد، چهارمین کمترین‌میزان مصرف سیگار را در‌این‌مطالعه را داراست و میزان مصرف الکل پایین ۷٫۷لیتر و یازدهمین پایین‌ترین میزان شیوع STD با ۱۱۹۲۱مورد در هر ۱۰۰هزارنفر است. داده‌های مربوط به عدم‌فعالیت بدنی برای «ایسلند» دردسترس نبود؛ بنابراین، امتیاز این‌کشور از چهار عامل باقی‌مانده محاسبه شد. «سوئد»، سومین جایگاه را در جوامعی با سبک زندگی سالم دارد. بررسیِ آن، با کسب امتیاز ۲٫۵۴ به‌پایان رسید. «سوئد»، از فعال‌ترین جوامع در‌این‌مطالعه است؛ با ۲۳٫۵درصد، کمترین‌میزان کم‌تحرکی در بین بزرگ‌سالان، در رتبه چهارم جهان ازاین‌نظر قرار دارد. این‌کشور، دارای نرخ بسیارپایین استعمال دخانیات با ۱۱٫۱ درصد نیز بوده؛ که در رده ششم با «استرالیا» قرار دارد و همچنین دارای نرخ چاقیِ کمتر از متوسط با ۲۰٫۶درصد است. هفت نام دیگر فهرست عبارت‌اند از «رژیم صهیونیستی» (۲٫۸۱)، «فنلاند» (۲٫۹۰)، «نروژ» (۳٫۰۱)، «چین» (۳٫۲۲)، «دانمارک» (۳٫۲۸)، «هلند» (۳٫۶۱)، «سوئیس» و «اندونزی» (هردوباهم ۳٫۷۶).
فهرست بدترین‌ها …
ایالات‌متحده؛ چاق‌ترین
«ایالات‌متحده» بالاترین نرخ چاقی را بین همه کشورها در‌این‌مطالعه، با ۳۶٫۲۰درصدِ جمعیت دارد که ۸۲۸درصد بیشتر از نرخ چاقی در «هند» است که کمترین‌میزان چاقی ۳٫۹درصد را دارد. رژیم غذایی در این دو کشور بسیارمتفاوت است؛ چراکه آئینِ «هندوئیسم»، مصرف گوشت گاو را «ممنوع» می‌کند و «گیاهخواری» انتخابِ رایج و بعضاً اجباری دراین‌کشور است. درمقابل، «ایالات‌متحده» خانه پدیده مدرن «فست‌فود» است که به‌دلیل کالریِ بسیاربالا «بدنام» است.
عربستان؛ کم‌تحرک‌ترین
«عربستان سعودی» با ۵۵درصد، بالاترین میزان؛ و «چین» با ۱۴درصد، کمترین‌میزانِ عدم‌فعالیت بدنی را در‌این‌مطالعه دارند. آب‌وهوای گرم خاورمیانه، می‌تواند به کاهش قابل‌توجه تحرک در «عربستان» کمک کند؛ درحالی‌که رواج کار فیزیکی در «چین» می‌تواند تاحدی توضیح دهد که چرا جمعیت آنجا تااین‌حد «فعال» هستند. نرخ کم‌تحرکی در «عربستان» ۲۹۴درصد بیشتر از «چینِ» کم‌امتیاز است.
لتونی؛ الکلی‌ترین
مصرف زیادِ الکل، برای سلامت انسان مضر است و می‌تواند منجر به انواع شرایطی شود که بر «کبد» و «کلیه‌ها» تأثیر بگذارد. «عربستان» با صفرلیتر، کمترین‌میزان مصرف سالانه الکل را دارد که به‌دلیل ممنوعیت کاملِ این مُسکر دراین‌کشور است. بیشترین مصرف الکل را نیز می‌توان در «لتونی» یافت؛ جایی‌که به‌طورمتوسط بزرگ‌سالان ۱۲٫۹لیتر الکل دریک‌سال مصرف می‌کنند!
بلغارستان؛ سیگاری‌ترین
سیگارکشیدن یک رفتارِ اعتیادآور و ناسالم است که می‌تواند منجر به بسیاری از بیماری‌ها؛ ازجمله انواع مختلف سرطان شود. درحالی‌که در دوره‌‌ای، استعمال دخانیات برای سلامتی مفید اعلام شده بود؛ مدت‌هاست که این ادعا رد شده و درنتیجه، در دهه‌های اخیر، نرخ جهانی سیگارکشیدن کاهش یافته است. «بلغارستان» با ۳۵٫۵درصد جمعیتِ سیگاری، بالاترین میزان مصرف این‌محصول را دارد که ۵۸۳درصد بیشتر از «هند است»؛ با کمترین‌میزان سیگارکشیدن: ۵٫۲درصد.
… و مورد خطرناکِ آفریقای جنوبی
فعالیت جنسی محافظت‌نشده، بسیارخطرساز است؛ به‌‌ویژه در جوامعی که روابط آزاد، منعی ندارد. داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده با چندین شریک، به‌طور تصاعدی خطر ابتلا به STD را افزایش می‌دهد؛ که برای «افراد آلوده» ناخوشایند بوده و پیامدهای مخرب پایدار بر سلامتی درپی دارد. بانگاهی‌به کشورهایی که بالاترین میزان شیوع STD را دارند، می‌توانیم استنباط کنیم که میزان رابطه جنسی محافظت‌نشده درآن‌مکان‌ها بالاست. آفریقای جنوبی با ۳۷۲۷۳نفر در هر ۱۰۰هزارنفر، بالاترین میزان شیوع STD را دارد که ۲۹۴درصد بیشتر از «رژیم اشغالگر قدس» است؛ جایی‌که کمترین‌میزان را ثبت کرده است: ۹۴۵۵مورد در هر ۱۰۰هزارنفر.
مصطفی رفعت
